Spis treści:
Co to jest sztancowanie?
Sztancowanie, zwane również wykrawaniem, to proces technologiczny stosowany głównie w przemyśle poligraficznym, opakowaniowym i metalowym. Polega na precyzyjnym wycinaniu, perforowaniu lub przetłaczaniu określonych kształtów z różnych materiałów, takich jak papier, karton, folia, skóra, tworzywa sztuczne, a nawet blacha.
Jak działa sztancowanie? Sztancowanie tektury
Proces ten opiera się na wykorzystaniu specjalnych narzędzi, zwanych wykrojnikami, które są zamocowane na prasie sztancującej. Wykrojnik składa się z ostrzy, noży i matryc, które odpowiadają za wycinanie i kształtowanie materiału zgodnie z projektem. Materiał, który ma zostać przetworzony, umieszczany jest między wykrojnikiem a matrycą, a następnie poddawany jest naciskowi, co prowadzi do precyzyjnego wycięcia pożądanych kształtów.
Zastosowanie sztancowania
- Poligrafia: Produkcja opakowań, pudełek, etykiet, kart pocztowych, wizytówek i innych materiałów drukowanych.
- Przemysł opakowaniowy: Tworzenie opakowań, takich jak pudełka kartonowe o skomplikowanych kształtach, wkładki, przekładki i inne elementy opakowań.
- Przemysł metalowy: Wycinanie blach o złożonych kształtach, np. części do maszyn, elementy dekoracyjne itp.
- Moda i galanteria: Wycinanie elementów ze skóry lub materiałów syntetycznych, np. w produkcji butów, torebek, pasów.
Zalety sztancowania
- Wysoka precyzja wycinania.
- Możliwość masowej produkcji złożonych kształtów.
- Oszczędność materiału dzięki zoptymalizowanemu układowi wykrojnika.
Proces sztancowania jest niezbędny tam, gdzie wymagana jest powtarzalność i dokładność w produkcji dużych ilości identycznych elementów.
Maszyny do sztancowania
Proces sztancowania w poligrafii:
Proces sztancowania w poligrafii to kluczowy etap produkcji, szczególnie w przypadku wyrobu opakowań, etykiet, wizytówek czy innych materiałów drukowanych, które wymagają precyzyjnego kształtowania. Oto szczegółowy opis tego procesu:
- Projektowanie wykrojnika
Proces sztancowania rozpoczyna się od opracowania projektu, który dokładnie określa kształt, rozmiar i wszelkie detale, jakie mają być wycięte lub przetłoczone w materiale. Wykrojnik jest tworzony na podstawie tego projektu. Obejmuje on noże i linie bigowania:
- Noże tnące: Są to ostrza, które odpowiadają za precyzyjne wycinanie materiału.
- Linie bigujące: Są to stępione ostrza lub rowki, które nie przecinają materiału, lecz tworzą w nim zagięcia, ułatwiając późniejsze składanie opakowań lub innych produktów.
- Przygotowanie materiału
Materiał, najczęściej papier, karton lub folia, jest drukowany zgodnie z wymaganiami klienta. Druk odbywa się na arkuszach, które następnie są transportowane do maszyny sztancującej. Przed sztancowaniem materiał może być pokryty dodatkową warstwą ochronną lub wykończeniową, taką jak laminowanie, lakierowanie czy foliowanie, w zależności od potrzeb projektu.
- Montaż wykrojnika
Wykrojnik, który został stworzony na etapie projektowania, jest montowany na prasie sztancującej. W zależności od rodzaju maszyny, wykrojnik może być zamocowany na ruchomym ramieniu lub płycie, która porusza się względem materiału.
- Sztancowanie
Materiał jest podawany do maszyny sztancującej, gdzie przechodzi przez wykrojnik. Proces ten polega na tym, że wykrojnik przy nacisku prasy wytłacza kształt z arkusza materiału. W zależności od zaawansowania projektu, sztancowanie może obejmować:
- Cięcie: Wycinanie materiału według zadanego wzoru.
- Bigowanie: Tworzenie linii zagięć, które pozwalają na łatwe składanie elementów.
- Perforowanie: Tworzenie przerywanych linii cięcia, co pozwala na łatwe oddzielenie części materiału.
- Tłoczenie: Wytłaczanie wzorów lub tekstu w materiale, co daje efekt 3D.
- Usuwanie odpadów
Po zakończeniu procesu sztancowania, odpadki materiału są oddzielane od wyciętych elementów. W niektórych przypadkach używa się automatycznych systemów do usuwania resztek materiału, co przyspiesza proces i zwiększa efektywność produkcji.
- Kontrola jakości
Wycięte elementy są poddawane kontroli jakości, aby upewnić się, że wszystkie detale zostały precyzyjnie wykonane, a produkt końcowy spełnia wymagania projektu. Kontrolowane są m.in. dokładność cięcia, jakość zagięć, brak uszkodzeń materiału oraz ogólna estetyka wyrobu.
- Składanie i klejenie
Jeśli sztancowane elementy są przeznaczone do produkcji opakowań, po sztancowaniu następuje składanie oraz klejenie. Linie bigujące umożliwiają precyzyjne i łatwe składanie kartonu w odpowiedni kształt, po czym następuje jego sklejenie w gotowy produkt.
- Finalne wykończenie
Gotowe wyroby mogą być poddane dodatkowym procesom wykończeniowym, takim jak lakierowanie UV, tłoczenie na gorąco (hot-stamping) czy też nanoszenie specjalnych efektów, np. złoceń, aby nadać im ostateczny, atrakcyjny wygląd.
- Pakowanie i dystrybucja
Po zakończeniu wszystkich etapów produkcji, gotowe produkty są pakowane i przygotowywane do wysyłki. W zależności od skali produkcji, proces ten może być zautomatyzowany lub wykonywany ręcznie.
Sztancowanie w poligrafii pozwala na masową produkcję opakowań i innych materiałów o skomplikowanych kształtach i precyzyjnych wykończeniach, co jest kluczowe w tworzeniu estetycznych i funkcjonalnych produktów.
